Sjølvbilete og attribusjonsteori

"Når noen taler ille om deg, så lev slik at ingen tror dem"

Platon

Vår økt handla om menneske sitt sjølvbilete, årsaksforklaringar (attribusjonsteoiar) og modningfasar hjå menneske. Sitaet ovenfor er nesten 2500 år gammalt, men eg tykkjer det passa fint å hente det fram no i høve til sjølvbilete og attribusjonsteori. Særleg sidan sjølvbilete ofte byggjer på kva oppfatningar ein trur andre har om seg sjølv. Det er i hovudsak to tankar eg sit igjen med etter denne førelesinga. Kva formar sjølvbilete og bevisste/ubevisste handlingar.

Det fins ulike vinklingar på sjølvbilete hjå menneske. Mine tankar fylgjer Imsen som seier at eigen kompetanse er den største faktoren for sjølvbilete til eit menneske, særleg i vestleg kultur og tradisjon. Tru på eigne evner er altså den viktgaste faktoren for å lukkast i vår tradisjon. Det dreier seg her om evenr på menge ulike område og ikkje berre akademisk kompetanse. Tru på eigne evner har me sjølvtillit å gjere, og sjølvtillit vert lettast skapt gjennom meistringskjensle. For min del er det Albert Bandura som er "Gud" på dette område saman med John Dewey. Deira tankar om erfaringslæring, kombinasjon mellom teori og praksis, samt motivasjon ser eg på som fantastisk.

Me snakka òg om menneske og deira val/handlingar. Så vidt eg forstår er det sprikande meiningar om kva som er bevisste og ubevisste handlingar hjå eit menneske. Mange teoriar seier mellom anna at ein kognitiv prosess gjev eit bevisst menneske. Men her er meir einig med idrettsspykologen Willy Railo. Hans teori går ut på at ein kognitiv prosess (bevisst handling) som over tid blir repetert og automatisert, sakte men sikkert endar opp som ei ubevisst handling. Menneske kan altså, gjennom aktivitet, frigjere tankekraft til andre oppgåver/handlingar.